داۋرەن ابايەۆ قازاقستانعا قانداي يدەولوگيا كەرەك ەكەنىن ايتتى

 «تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ايتقانداي، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ەڭ باستى جەڭىسى - بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم. ءيا، بۇل شىن مانىندە جەڭىس، حالقىمىزدىڭ ۇزاق جىلدىق ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى. رۋحاني كەلىسىمسىز قازاقستاننىڭ دامۋى مۇمكىن ەمەس، ونسىز كەز كەلگەن جاھاندىق سىن- قاتەر الدىندا شاراسىزبىز. اقپاراتتىق تەحنولوگيالار عاسىرىندا ءبىزدىڭ سانامىز دەسترۋكتيۆتى كۇشتەردىڭ ىقپالىنان قورعالماعان. ولاردىڭ يدەولوگياسى جاڭا دۇنيەنى - وزگە ەتنوس، وزگە ءدىن، وزگە سەنىم، وزگە پىكىردى قابىلداماۋعا نەگىزدەلگەن. ولاردىڭ الەمى تىم قاراپايىم: جاقسى ءدىن نەمەسە جاقسى ۇلت بار، قالعاندارى ماڭىزدى ەمەس. جاستار دا جابىق كەزدەسۋلەردە، ميتينگتەردە، ۋاعىزدار مەن يۋتۋبتە تىكەلەي ەفيردەگى دەماگوگيانى بايقاي بەرمەيدى دە، جات اعىمعا ەرەدى. سالدارىنان ەتنيكالىق شيەلەنىستەر تۋىندايدى، الىس سيرياداعى مايداننان جۇزدەگەن وتباسىن قايتارامىز، جازىقسىز ادامداردىڭ ءومىرىن قيعان تەرراكتتار ۇيىمداستىرىلادى. بۇل ماسەلەنى اشىق ايتىپ، تالقىلاۋىمىز قاجەت، بىرلەسىپ، شەشىمىن ىزدەيىك»، - دەدى مينيستر بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا رۋحاني كەلىسىم كۇنىنە ارنالعان رەسپۋبليكالىق جيىندا.

د. ابايەۆ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ وزىنەن- ءوزى شەشىلگەنىن كۇتىپ وتىرماي، ءوزارا قۇرمەت پەن ىنتىماقتاستىق يدەولوگياسى ارقىلى زورلىق- زومبىلىققا قارسى تۇرۋعا بولاتىنىن ايتتى.

«يدەولوگيا» ءسوزىنىڭ ءوزى جاۋىرعا اينالعانىن تۇسىنەمىن. ويتكەنى، بۇل تاقىرىپتا كوپتەگەن ادامدار ءوزىن ساراپشى سەزىنەدى. فەيسبۋكتە ەلدىڭ دامۋىن تالقىلايتىن «جەلى ويشىلدارى» جاھاندىق باقىتقا كەنەلۋ ءۇشىن دۇرىس يدەولوگيا قاجەتتىگىن ايتادى. قازىر ەلىمىزدەگى يدەولوگيانى 3 ءتۇرلى ۇستانىمدا تالقىلاۋ قالىپتاسقان. ءبىرىنشى ۇستانىم - «زاماناۋي الەمگە يدەولوگيا قاجەت ەمەس، بۇل - يندۋستريالدى ءداۋىردىڭ سارقىنشاعى» دەگەن سارىندا. بۇل پىكىرمەن كەلىسپەيمىن. جىلدار بويى قوعام مەن ونىڭ ماسەلەلەرى وزگەرىپ كەلەدى. مەملەكەتتەر قۇرىلىپ، مۇلدەم باسقا كوممۋنيكاتسيا كانالدارى قۇرىلدى. بالاباقشادان زەينەت جاسىنا دەيىن ءبىرىزدى ءجۇرىس- تۇرىسقا ماجبۇرلەۋ سحەماسى قازىر جوق. ءبىراق بۇل يدەولوگيا جوق دەگەندى بىلدىرمەيدى. جالپى ۇلتتىق يدەياسى جوق ەل - تەرريتورياعا، حالىق - تۇرعىنعا اينالادى»، - دەدى ول.

ەكىنشى ۇستانىم رەتىندە مينيستر «يدەولوگيا كەرەك، ءبىراق ول قازاقستاندا جوق» دەگەن پىكىردى كەلتىردى.

«يدەولوگيا تەرەڭ قوعامدىق مۇددەلەردى قامتىعاندا عانا جۇمىس ىستەيدى. مەملەكەتتىك ستراتەگيانىڭ شەبەرلىگى سول، حالىقتى بىرىكتىرىپ، باسقارۋدىڭ ەڭ وڭتايلى نەگىزدەرىن انىقتاۋى ءتيىس. بۇل مىندەتتى نازاربايەۆ ورىندادى، ول ۇلتتىق ۇستانىمدار جۇيەسىن قۇردى. ول قانداي ۇستانىمدار؟ ەڭ الدىمەن، الەۋمەتتىك ۇندەستىكتى ايتۋعا بولادى. ول بەيبىتشىلىك پەن قوعامدىق كەلىسىم، ءوزارا قۇرمەت پەن ىنتىماقتاستىققا نەگىزدەلگەن. كەلىسىم - بارلىعىنىڭ بىردەي كوزقاراستا بولۋى ەمەس، ەڭ كۇردەلى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ مەن مامىلە ارقىلى شەشۋدى بىلدىرەدى. ۇلتتىڭ بىرلىگى - ءتىل، مادەنيەت، ءداستۇر عانا ەمەس، ۇلتتىڭ بىرلىگى - ءبىرىڭعاي ماقساتتار مەن تالپىنىستار. كوپ ۇلتتى جانە كوپ كونفەسسيالى جاس مەملەكەت ءۇشىن داۋ- داماي مەن ۇرىس- كەرىس - وتە قاۋىپتى»، - دەدى د. ابايەۆ.

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ءۇشىنشى ۇستانىم - «قازاقستاندا يدەولوگيا بار، ءبىراق، ول الەۋمەتتىك ينفانتيليزم، ەگويزم، بەرەكەسىزدىك ۆيرۋسىن جۇقتىرعان».

«توقمەيىلسۋ قاقپانىنا ءتۇسۋدىڭ قانشالىقتى قاۋىپتى ەكەنىن بىلەمىز. سوندىقتان، ءبىزدىڭ ارەكەتىمىزدە، ومىرىمىزدە دۇرىس رەفلەكسيا بولۋى كەرەك. ءمىنسىز ەمەستىگىمىزدى بىلەمىز، سوندىقتان دا قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ بويىنشا ۇلكەن جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر. «رۋحاني جاڭعىرۋ» - بازبىرەۋلەر ويلايتىنداي ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ قايتا ورلەۋى ەمەس. كونە زاماندى كونسەرۆاتسيالاۋ شارالارىنىڭ جوسپارى دا ەمەس. بۇل - ۇقىپتىلىق، ەڭبەكقورلىق، اعا- كوكەگە جۇگىنبەي، ءوز كۇشىنە سەنۋ، ۇنەمى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ جانە ءوزىن- ءوزى جەتىلدىرۋ سىندى جاڭا داۋىردەگى وزەكتى قۇندىلىقتاردى ەنگىزۋ. مۇنىڭ بارلىعى ءبىر كۇندە ۇلتتىق كەلبەتىمىزگە اينالمايدى. وعان جۇيەلى تۇردە تۇراقتى ۇيرەنۋ كەرەك»، - دەدى داۋرەن ابايەۆ.

ايتا كەتەيىك، 18 -  قازان - قازاقستاندا رۋحاني كەلىسىم كۇنى. 1992 -جىلى بەكىتىلگەن. 1992 -جىلدىڭ قازان ايىندا قازاقستاننىڭ سول كەزدەگى استاناسى - الماتى قالاسىندا رۋحاني كەلىسىمنىڭ 1- الەمدىك كونگرەسى ءوتتى. سول كونگرەسكە قاتىسۋشىلار قازاننىڭ 18- ءىن رۋحاني كەلىسىم كۇنى - قاقتىعىستار مەن جانجالدارعا توقتام سالۋ، تاتۋلىق ىزدەۋ، جاقىنىڭا قايىرىمدىلىق جانە كومەك كورسەتۋ كۇنى دەپ جاريالاۋ تۋرالى مانيفەست قابىلدادى.

قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە 18 ءدىني كونفەسسيا بار جانە 130-عا جۋىق ەتنوس وكىلدەرى ءومىر سۇرەدى. ەلىمىزدە 3541 مەشىت، شىركەۋ، عيباداتحانا جانە 3720 ءدىني بىرلەستىك جۇمىس ىستەيدى.

اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى