ءسوز سويىل: ءازىل- وسپاق

وسىنشالىق قاۋىرت جۇمىس ۇستىندە كەيدە جانى قينالعان كەزدە قويۋ ەتىپ دەمدەتىپ، دەمىل- دەمىل شاي ىشە بەرەدى ەكەن. مۇقاڭنىڭ ۇيىندەگى باقىت جەڭگەمىز:

− شايدى نەگە وسىنشا قويۋ ىشەسىڭ؟ اسقازاننان نە قالادى؟ − دەيدى ەكەن جانى اشىپ.

وندايدا مۇقاڭ:

− «الاساپىراندى» امان- ەسەن بىتىرسەم، اسقازاننىڭ ماعان كەرەگى بولماس، − دەپ ازىلمەن قۇتىلادى ەكەن.

كەيىن «الاساپىران» دا بىتەدى، ول ەڭبەگى توم- توم بولىپ جارىق كورىپ، مەملەكەتتىك سىيلىققا دا يە بولادى. بىردە مۇقاڭنىڭ دوسى، جازۋشى سۇلتان ورازالينوۆ:

− ءيا، مۇقا، شاي ماسەلەسى قازىر قالاي بولىپ ءجۇر؟ − دەپ سۇراسا كەرەك.

سوندا مۇقاڭ:

− بۇرىن مەندە جازۋ دا، شاي دا، اسقازان دا بار ەدى. قازىر سونىڭ ۇشەۋى دە مەنەن قاشقاقتاپ ءجۇر، جازۋ جوق بولعان سوڭ شايدى قايتەيىن. شاي ىشپەگەن سوڭ اسقازان دا قادىرسىز بولادى ەكەن، − دەپ جاۋاپ بەرىپتى.

تەرەڭدە شوگىپ جاتقان شىندىق

ايگىلى سىبىزعىشى شاناق اۋعانبايەۆ ءومىر بويى ات ۇستىندە جۇرگەن، زەينەتكەرلىككە شىققانشا ءور التايداعى ۇلكەن ءبىر كولحوزدى باسقارعان كىسى ەكەن. سول كىسى جەتپىسىنشى جىلداردىڭ باسىندا زەينەتكەرلىككە شىققان سوڭ پارتيالىق بيلەتىن اۋدانعا اكەلىپ راحمەتىن ايتىپ تاپسىرىپتى دا، ءوزى اۋىلعا بارىپ مولدالىق قۇرىپ كەتىپتى. جازۋشى ورالحان بوكەيەۆ ەلگە بارعان ءبىر ساپارىندا شاناقتىڭ اۋىلىنا ىزدەپ بارىپ، اقساقالعا ارنايى سالەم بەرەدى. اڭگىمە اراسىندا ورالحان:

− شاكە، ءبىز ءسىزدى كوممۋنيست دەپ ويلاۋشى ەدىك. ەندى، مىنە، مولدا بوپ كەتتىڭىز. وسى ەكەۋىنىڭ قايسىسى شىندىق؟ − دەپ ءازىل- شىنى ارالاس سۇراق قويادى.

سوندا شاناق اسپاي- ساسپاي:

− ەكەۋى دە شىندىق، شىراعىم. مەنىڭ كوممۋنيستىگىم بەرگى جاعىندا ەدى دە، مولدالىعىم − ارعى جاعىندا، تەرەڭدە شوگىپ جاتقان بولاتىن، − دەپ جاۋاپ بەرىپتى.

«ايەل جارىس»

ەسىمدەرى قالىڭ وقىرمانعا كەڭىنەن تانىس قازاق قالامگەرلەرى سايىن مۇراتبەكوۆ، قاليحان ىسقاقوۆ، رامازان توقتاروۆ، اكىم تارازي ءبىرىنىڭ سىرىن ءبىرى بوزبالا كۇندەرىنەن جاقسى بىلەتىن جان دوستار ەكەن. بىردە تورتەۋى باس قوسىپ، اڭگىمە شەرتىپ، سىر تارقاتىپ دەگەندەي، ءبىر ۇيدە ۇزاق وتىرىپ قالىسادى. ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعى بولىپ، ۇيگە قايتار مەزگىلدە: − وسى ايەلدەرىمىزدى ءبىر سىناپ كورەيىكشى، كۇيەۋلەرىنىڭ قايدا جۇرگەنى تۋرالى كىم قالاي جاۋاپ بەرەر ەكەن، − دەپ كەلىسەدى.

الدىمەن قاليحان سايىننىڭ ۇيىنە تەلەفون شالىپ:

− الگى ءبىزدىڭ قاندىبالاق دوسىمىز ۇيدە مە؟ − دەپ بىلمەگەنسىپ سايىندى سۇرايدى. ساكەڭنىڭ بايبىشەسى ءماريا جەڭگەي:

− ۇيدە قازىر جوق.. . ول دوسىڭ ۇيگە قاشان كەلەرىن بىزگە ايتۋشى ما ەدى! − دەپ جاۋاپ بەرەدى.

ەندىگى كەزەكتە سايىن اكىمنىڭ ۇيىنە تەلەفون شالادى. ول ۇيدەگى ءاليما جەڭگەمىز:

− قايدان بىلەيىن قايدا جۇرگەنىن.. . رامازانمەن ءىشىپ جۇرگەن شىعار ءبىر جەردە، − دەپ جاۋاپ بەرەدى.

ەندى اكىم رامازاندىكىنە زۆوندايدى. ول ۇيدەگى كۇلماشكەن جەڭگەمىز: − ءاي، اكىم، رامازاننىڭ قايدا جۇرگەنىن دوسى سەن بىلمەي تۇرعاندا، ۇيدەگى مەن قايدان بىلەيىن، دەپ جاۋاپ بەرەدى.

سوسىن رامازان قاليحاننىڭ ۇيىنە تەلەفون شالادى. سوندا ول ۇيدەگى دامەش جەڭگەمىز:

− قاليحان باعانا، ساعات توعىزدا كەلگەن. شارشاپ ۇيىقتاپ جاتىر. سەن، رامازان، بۇگىن ونىڭ مازاسىن الما! − دەپ جاۋاپ بەرىپ، تەلەفوننىڭ قۇلاعىن ىلە سالىپتى.

ءسويتىپ «ايەل جارىستا» قالەكەڭ ۇتىپ، دوستارىنىڭ الدىندا مارتەبەسى ءبىر كوتەرىلىپ قالىپتى.

الىبەك اسقار

نۇر- سۇلتان

egemen.kz