COVID-19-عا قارسى جاپپاي ۆاكتسيناتسيالاۋ قاشان باستالۋى مۇمكىن - ساراپشى پىكىرى
بۇل رەتتە الەمدىك دەڭگەيدەگى بىرنەشە كومپانيانىڭ ۆاكتسينا جاساپ جاتقانى جانە پرەپاراتتىڭ تاياۋ ۋاقىتتا شىعارىلاتىندىعى دا بەلگىلى.
ۆاكتسينا جاساۋ ىسىمەن اينالىسىپ جاتقان ەلدەردىڭ قاتارىندا قازاقستان دا بار. بۇعان قوسا، ەلىمىز رەسەيمەن بىرلەسىپ، COVID-19-عا قارسى ۆاكتسينا شىعاراتىن ءوندىرىستى جولعا قويۋ ماسەلەسىن دە پىسىقتاۋدا.
وسى ورايدا قازاقپارات تىلشىسىنە سۇحبات بەرگەن قازاقستاننىڭ رەپرودۋكتيۆتى مەديتسينا قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى، پروفەسسور ۆياچەسلاۆ لوكشين كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينانىڭ قاشان شىعۋى مۇمكىندىگىنە قاتىستى ويىمەن ءبولىستى.
«ۆاكتسينانىڭ دايىن بولعانى جايىندا جاقسى حابار بار. الايدا، ونىڭ قازاقستانعا جەتۋىنە نە بولماسا ءوزىمىزدىڭ عالىمدار ازىرلەپ جاتقان ۆاكتسينانىڭ قابىلدانۋىنا ءالى دە بولسا جارتى جىل، ءتىپتى 1 جىل ۋاقىت كەرەك»، - دەدى ۆياچەسلاۆ لوكشين.
سونىمەن قاتار عالىم قازاقستان مەن رەسەيدىڭ COVID-19-عا قارسى ۆاكتسينانى بىرلەسە شىعارۋ ماسەلەسىنە قاتىستى ويىن ءبىلدىرىپ ءوتتى.
«وكىنىشكە وراي، ءالى كۇنگە دەيىن رەسەيدە قاۋىپسىزدىگى ناقتى دالەلدەنگەن ۆاكتسينا جوق. دەگەنمەن، چۋماكوۆ اتىنداعى ينستيتۋت ازىرلەپ جاتقان ءۇشىنشى ۆاكتسيناعا ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىرمىن. ول ءوزىنىڭ ءوندىرىسى بار كلاسسيكالىق ينستيتۋتى سانالادى. مەنىڭشە، ەگەر ولار كلينيكالىق سىناقتى - ءۇشىنشى فازانى وتكىزەتىن بولسا، وندا ۆاكتسينانىڭ ازىرلەنگەندىگىنە ۇلكەن ءۇمىتىمىز بولادى»، - دەدى پروفەسسور.
الايدا، قازاقستاننىڭ رەپرودۋكتيۆتى مەديتسينا قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى ەل ازاماتتارىن ەركىنسۋگە جول بەرمەۋگە جانە سانيتارلىق نورمالاردى قاتاڭ ساقتاۋعا شاقىردى.
«جاعدايدىڭ مۇنان ارى قالاي وربيتىندىگىن ءالى بىلمەيمىز. قازىرگى ۋاقىتتا امەريكالىق، ەۋروپالىق ۆاكتسينالاردى ءبىلىپ وتىرمىز. بۇل وتە جاقسى. ءبىراق، ولار قولدانىسقا ەنگىزىلگەنگە دەيىن ءومىر ءسۇرۋىمىز قاجەت. ۆاكتسينالار جاپپاي پايدالانۋعا ەنگىزىلگەنگە دەيىنگى 3-4 ايدىڭ ىشىندە ساقتىق شارالارىن ساقتامايتىن بولساق، وندا كوپتەگەن ادامنىڭ ءومىرىن ۆيرۋس جالماۋى مۇمكىن»، - دەدى ول.
ايتا كەتەرلىگى، تاياۋدا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، وندا تاراپتار اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا كوروناۆيرۋس پاندەمياسىمەن كۇرەس، ونىڭ ىشىندە قازاقستان اۋماعىندا بىرلەسكەن ۆاكتسينا ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ جوسپارىن تالقىلاعان ەدى. ال ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى باسپا ءسوز ءماسليحاتى بارىسىندا ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-مينيستر - باس مەملەكەتتىك سانيتار دارىگەر ەرلان قياسوۆ وسى ماسەلەگە تۇسىنىكتەمە بەرگەن بولاتىن.
«كەشە مەملەكەت باسشىلارى تەلەفون ارقىلى اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا بۇل ماسەلەنى كوتەردى. بۇگىنگى كۇنى بۇل ماسەلە پىسىقتالۋدا. بۇل يدەيا ءبىر كۇن بۇرىن عانا تۋعان ەدى. سوندىقتان ءدال قازىر ناقتى ەشتەڭە ايتا المايمىن»، - دەگەن ەدى ەرلان قياسوۆ.
سونىمەن قاتار ول ەلىمىز كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس ءۇشىن ساتىپ الۋى مۇمكىن 3 ۆاكتسينانى اتاعان بولاتىن.
«بۇگىنگى كۇنى الەمدە بەلگىلى ءارى ناقتىلانعان 198 ۆاكتسينا-كانديدات ازىرلەنىپ جاتىر. 42 ۆاكتسينا ادامدارعا كلينيكالىق سىناقتان وتۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا كەلەشەگى بار دەپ 3 ۆاكتسينانى بولە قاراستىرىپ وتىرمىز. ولار وكسۆورد ۆاكتسيناسى، رەسەيدە ازىرلەنىپ جاتقان «سپۋتنيك-5» جانە قازاقستاندىق ۆاكتسينا.
مۇنان بولەك، قازاقستاندىق عالىمدار ازىرلەپ جاتقان ۆاكتسيناعا دا ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىرمىز. بۇل ۆاكتسينانىڭ العاشقى سىناعى وتكىزىلىپ، قازىرگى ۋاقىتتا ەكىنشى كەزەڭى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. كەلەسى جىلدىڭ باسىندا وسى ۆاكتسينانى بەيىمدەۋدىڭ ءۇشىنشى ساتىسىنا كىرىسەمىز دەگەن ءۇمىت بار. ال ۆاكتسيناتسيالاۋعا جاتاتىن ادامدار سانىنا قاتىستى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. الدىن الا بولجامدى سان 2 ميلليوننان استام ادام بولاتىن. قازىرگى ۋاقىتتا قوسىمشا كونتينگەنت انىقتالىپ وتىر. سوندىقتان بۇل ساندى ۇلعايتا تۇسەمىز. ال ۆاكتسينانى تاڭداۋ سىناقتىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى وتكىزىلىپ، ونى تىركەۋدىڭ بارلىق زاڭدى پروتسەدۋرالارى جۇرگىزىلگەننەن كەيىن عانا انىقتالادى»، - دەدى ۆيتسە-مينيستر.
قازان ايىنىڭ ورتاسىندا ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى قازاقستاندىق ۆاكتسينانى كلينيكالىق زەرتتەۋلەردەن وتكىزۋگە كەلىسىم بەرگەنىن مالىمدەگەن بولاتىن.
«دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى قازاقستاندىق ۆاكتسينانى كلينيكالىق زەرتتەۋلەردەن وتكىزۋگە رەسمي تۇردە رۇقسات بەردى. ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تيىمدىلىگىن باعالاۋ ماقساتىندا 2020-جىلعى 17- قىركۇيەكتە ۇلتتىق فتيزيوپۋلمونولوگيا عىلىمي ورتالىعىنىڭ بازاسىندا قازاقستاندىق ۆاكتسينانى كلينيكالىق زەرتتەۋدىڭ I كەزەڭىن جۇرگىزۋگە رۇقسات بەرىلدى. 17- قاراشادا II كەزەڭنىڭ كلينيكالىق زەرتتەۋلەرى جانە 2021-جىلدىڭ 24- ساۋىرىندە III كەزەڭ اياقتالادى»، - دەگەن ەدى مينيستر.
سونىمەن قاتار ول قازاقستاندا ۆاكتسينا وندىرەتىن زاۋىت سالىنىپ جاتقانىن ايتقان ەدى.
«ول زاۋىتتىڭ قازاقستاندىقتاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن وتەۋگە كۇشى جەتەدى. ءوز ۆاكتسينامىز سىناقتىڭ بارلىق ساتىسىنان وتكەن جاعدايدا وسى زاۋىتتان شىعارىلاتىن بولادى. كلينيكالىق سىناقتان وتكەنگە دەيىن ۆاكتسينانىڭ باعاسى قانشا بولاتىنى ناقتى بەلگىلى ەمەس، ءبىراق 2-3 دوللار كولەمىندە بولادى دەپ ويلايمىز»، - دەيدى ول.
ايتا كەتەرلىگى، بۇگىن عانا ۇلكەن جيىرمالىققا (G20) كىرەتىن ەل باسشىلارى كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينالار مەن ءدارى-دارمەكتەردىڭ، سونداي-اق كەدەي ەلدەر دە كومەك الۋى ءۇشىن كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا تەستىلەردىڭ تەڭ دارەجەدە ءبولىنۋىن قارجىلاندىرۋ مىندەتتەمەسىن قابىلداۋعا نيەتتى ەكەندىكتەرىن بىلدىرگەن بولاتىن. سونىمەن قاتار بيىل «جيىرمالىق» مەملەكەتتەرى پاندەميانىڭ سالدارىنا قارسى تۇرۋ ءۇشىن ءبىرقاتار شارا قابىلدادى.
اتاپ ايتقاندا، كوروناۆيرۋس ۆاكتسيناسىن ءوندىرۋدى جانە تاراتۋدى قولداۋ ماقساتىندا الەمدىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە 21 ميلليارد دوللار سالۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. G20 ەلدەرى، سونداي-اق، الەمدىك ەكونوميكانى قالپىنا كەلتىرۋگە 11 تريلليون دوللار ءبولدى.