Қозоғистонда нефть -кимё саноати қандай ривожланмоқда

2007 йилда полипропилен ва полиэтилен ишлаб чиқариш заводи қурилишининг техник -иқтисодий асослари ишлаб чиқилди. Газ -кимё лойиҳаларини амалга ошириш ва газ-кимё кластерини яратиш учун «Кazakhstan Petrochemical Industries Ins«(KPI) МЧЖ ташкил этилди. «Кazakhstan Petrochemical Industries Ins«(KPI) «Самруқ-Қазина« AЖ таркибига киради. 2015 йилда KPI лойиҳаси оператори Хитой миллий кимё муҳандислик компанияси билан ЕPC шартномасини имзолади. Ушбу комплексни амалда амалга ошириш 2017 йилда бошланган.

Бугунги кунга келиб, «ҚазМунайГаз« AЖ тўғридан -тўғри иштирокида полипропилен ишлаб чиқариш заводи участкасида қурилиш -монтаж ишлари 90 фоиз бажарилди. Лойиҳага 3,5 минг киши жалб қилинган. Завод ишга туширилгандан сўнг 586 янги иш ўрни яратилади. Заводнинг лойиҳавий қуввати йилига 500 минг тоннагача полипропилен ишлаб чиқариш. Дастлабки босқичда полипропиленнинг 11 навини ишлаб чиқариш режалаштирилган, келажакда ассортименти 65 маркагача оширилади. Полипропилен заводи қурилишини шу йилнинг охиригача якунлаш режалаштирилган. 2022 йил бошида фойдаланишга топшириш режалаштирилган.

Тенгиз конидаги пропан полипропилен ишлаб чиқариш учун хом ашё сифатида ишлатилади, етказиб бериш шартномаси «ҚазМунайГаз« AЖ ва «Тенгзишевроил« МЧЖ ўртасида 2021 йил сентябрда имзоланган. Пропан фракциясининг йиллик етказиб бериш ҳажми 550 минг тоннани ташкил қилади.

Газ-кимё мажмуасини ривожлантиришнинг иккинчи босқичи доирасида йилига 1,250 миллион тоннагача полиетилен ишлаб чиқариш қувватига эга полиетилен заводи қурилиши лойиҳасини амалга ошириш кўзда тутилган. Ушбу лойиҳанинг қиймати тахминан 7,6 миллиард долларни ташкил этади. Бундай лойиҳани амалга ошириш учун бундай тармоқларни қуришда етарли тажрибага эга бўлган инвесторни жалб қилиш зарур. Нефть-кимё маҳсулотларини ишлаб чиқариш юқори хавфли ишлаб чиқариш объекти сифатида таснифланганлигини ҳисобга олсак, ишлаб чиқаришнинг барча даражадаги саноат ва экологик хавфсизлигини таъминлашга қодир ҳамкорни жалб қилиш зарур. Маҳсулотларни оператив бошқариш ва сотишнинг технологик ва тижорат хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда, жаҳон нефть -кимё бозори асосан AҚШ, Европа, Хитой ва Россиядаги йирик ишлаб чиқарувчилар томонидан намойиш этиладиган жуда тор бозор ҳисобланади. Бир неча йиллар давомида «ҚазМунайГаз« АЖ дунёнинг энг йирик полиэтилен ишлаб чиқарувчилари билан музокаралар олиб борди, шундан сўнг 2021 йил октябр ойининг бошларида ХIV Евроосиё Kazenerjy форуми, «Самруқ-Қазина« AЖ, «ҚазМунайГаз« AЖ ва «Сибур« Холдинг «доирасида келишувга эришилди. Aтирау шаҳридаги «Миллий саноат нефть -кимё технопарки» махсус иқтисодий зонаси ҳудудида нефть -кимё лойиҳалари бўйича ҳамкорликнинг асосий шартлари тўғрисида битим имзоланди.

«СИБУР Холдинг» ОAЖ-Россиянинг энг йирик нефть-кимё холдинги ва дунёдаги полиэтилен ишлаб чиқарувчиларнинг ТОП-10-сига киради, бу жаҳон даражасидаги ишлаб чиқарувчининг Қозоғистон нефть-кимё лойиҳасини амалга ошириш истиқболига ишончининг юқори даражасини кўрсатиши мумкин.

Томонлар полиэтилен ишлаб чиқариш заводи қуриш ва қуввати полипропилен ишлаб чиқариш заводининг якуний қурилиши лойиҳаси доирасида Aтирау шаҳридаги интеграциялашган газ -кимё мажмуаси негизида ҳамкорлик шартларини аниқладилар. йилига 500 минг тонна. «ҚазМунайГаз» AЖнинг қўшма лойиҳада иштирок этиш улуши 60 фоиз, «СИБУР Холдинг» ОAЖ улуши 40 фоизни ташкил қилади. Полиэтилен заводи қурилишини 2027 йилгача якунлаш режалаштирилган.

Нефть -кимё лойиҳаларини амалга ошириш ва улардан фойдаланиш «ҚазМунайГаз» AЖ томонидан амалга оширилади.

Бундан ташқари, Қозоғистонда нефть -кимё саноатини ривожлантириш бўйича комплекс дастур ишлаб чиқилмоқда, бу эса саноат ва уй -рўзғор буюмларининг якуний тайёр маҳсулотига, шу жумладан илмий -тадқиқот ва тажриба -конструкторлик ишларини қайта тақсимлашнинг бутун занжирини яратиш учун зарур шартдир.

Бунинг Қозоғистон учун қандай фойдаси бор?

1. Қозоғистон Республикаси ялпи ички маҳсулотига йиллик ҳиссаси - 1,2 фоизгача;

2. хорижий инвестицияларни жалб қилиш - 6,2 миллиард доллар;

3. мамлакат бюджетига солиқ тушумлари - 5,5 миллиард доллар;

4. иш ўринлари яратиш:

- фаолият даврига - 875 иш ўрни;

- қурилиш даврида - 8000 га яқин иш ўрни;

5. этилен пиролизи ва полимеризацияси учун илғор хорижий технологияларни узатиш;

6. йиллик даромади 2 миллиард доллардан ортиқ бўлган экспортбоп маҳсулотлар билан минтақадаги энг йирик нефт-кимё лойиҳасини амалга ошириш.

Бугун биз ишонч билан айтишимиз мумкинки, Қозоғистонда газ -кимё кластерининг ташкил этилиши лентани кесиш ва янги ишлаб чиқаришни бошлаш тугмачасини босиш эмас, балки нефть ва газни қайта ишлашни модернизация қилиш занжирининг натижасидир. Қозоғистонда «ҚазМунайГаз» AЖ ташаббуси билан ишлаб чиқарилган, мамлакат бозорида ҳам, чет елда ҳам талаб қилинадиган янги турдаги маҳсулотларни чиқариш демакдир.